Ik mag niet verduurzamen. Wat nu?

Verduurzaming. Een veelbesproken onderwerp dat tegenwoordig niet weg te denken is uit de dagelijks dialoog. Elektrisch rijden wordt steeds populairder, daken transformeren in zonnepanelen en gasloos wonen is steeds meer in trek. Nederland is op vele fronten volop bezig met het aanjagen van de energietransitie.

In de afgelopen jaren is de opwekking van duurzame stroom exponentieel gegroeid. In 2020 stonden er in Nederland al zo’n 2600 windmolens en in 2023 telde we inmiddels 562 zonneparken verspreid over een oppervlakte van om en nabij 3600 hectare. Ongeveer anderhalf keer zo groot als de stad Delft.

Daarnaast is ook de afname van stroom flink toegenomen. Huishoudens willen bijvoorbeeld van het gas af, en stappen sneller over op elektrische voorzieningen waarvoor meer vermogen nodig is. Tegelijkertijd wisselt een groot deel van de bevolking inmiddels auto’s op diesel of benzine in voor elektrische alternatieven. In 2023 meldde de NOS dat er inmiddels ruim 350.000 elektrische auto’s rondrijden met de verwachting dat dit in 2030 vervijfvoudigd zal zijn. De infrastructuur hiervoor ontwikkelt zich daarom in rap tempo en de overheid verwacht in 7 jaar tijd 1,7 miljoen laadpalen in het land te hebben staan.

Maar het is je waarschijnlijk ook niet ontgaan dat het elektriciteitsnet in Nederland steeds meer overbelast begint te raken. Dit fenomeen was een paar jaar geleden alleen nog bekend bij de netbeheerders. Maar gezien de vergrote interesse van de media is ook de eindgebruiker inmiddels wijzer geworden.

Wat houdt dat precies in?

Door de toegenomen afname en opwekking is er in Nederland te weinig capaciteit om deze stroom te kunnen transporteren. Het elektriciteitsnet zit dus in feite ‘vol’. Dit noemen we, in vakjargon, ook wel netcongestie.

Uiteindelijk betekent dit dat de grootverbruiker tegenwoordig voornamelijk moet wachten op het verkrijgen van een nieuwe aansluiting of op het voorzien van hogere capaciteit voor een bestaande aansluiting. Dit terwijl bedrijven juist willen verduurzamen en gebruik willen maken van hernieuwbare energiebronnen.

In sommige gebieden bereikt dit probleem inmiddels ook de kleinverbruiker; omvormers van zonnepanelen die afslaan, lampen die knipperen. Er wordt gespeculeerd dat dit in de komende jaren anderhalf miljoen huishoudens kan gaan treffen.

Valt dit probleem wel op te lossen?

We kunnen er gerust vanuit gaan dat de vraag en aanbod van groene stroom in de toekomst alleen maar gaat groeien. Dus zonder oplossing kunnen we niet verder.

Netbeheerders zijn daarom volop bezig met het verzwaren van het elektriciteitsnet om alle opwek en afname aan te kunnen. Zowel op hoogspanningsniveau als midden- en laagspanningsniveau breiden de nutsbedrijven de komende jaren daarom hun netten fors uit. Geen makkelijke opgave.

Maar we moeten ook verder kijken.

Gelijktijdigheid & Energieopslag

Een interessant alternatief is gelijktijdigheid: het principe dat twee gebeurtenissen tegelijkertijd plaatsvinden. In het kader van het energiesysteem wordt hiermee gezegd dat de afname en productie van duurzame energie synchroon plaatsvinden. Oftewel, wanneer het waait, wordt windenergie gebruikt en wanneer de zon schijnt, wordt zonne-energie afgenomen. Hiermee faciliteer je een veel betere benutting van duurzame energie. De uitdaging hiervan blijft echter wel het nauwkeurig afstemmen van je energieverbruik.

Daarnaast kan een energieopslagsysteem een aanvullende oplossing zijn om het overschot van opgewekte energie tijdelijk te bewaren. Bedrijven of huishoudens kunnen door middel van een batterijopslag of thuisaccu extra geproduceerde energie opslaan en vervolgens weer inzetten wanneer er minder wordt opgewekt en de behoefte weer groter is.

Tot slot

De energietransitie is in volle gang en verduurzaming zal blijven toenemen. Terwijl de visie goed is en de wil duidelijk aanwezig is, staat de huidige infrastructuur snelle verandering helaas nog in de weg. De opgave voor netbeheerders is bekend en zij maken zich op voor zware klus. Uitdagingen zoals deze maakt ook de weg vrij voor innovatie en creatieve alternatieven. Weet jij de oplossing? Dan horen we die graag!