Mens en milieu kunnen niet meer wachten: tijd voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen!

Weet jij waar je kleding vandaan komt of waarom je mobieltje relatief goedkoop is? Veel van de kleding die in Nederlandse winkels ligt, wordt in China gemaakt door onderdrukte Oeigoeren. Dit is een moslimminderheid in het noordwesten van China, waarvan meer dan één miljoen mensen door de Chinese regering zijn opgesloten in ‘heropvoedingskampen’. Soortgelijk menselijk leed zien we ook terug bij de winning van kobalt in Congo. Kobalt is namelijk een onmisbaar materiaal bij de productie van smartphones. Ondanks dat Congo een grondstofrijk land is, ziet de bevolking weinig tot niks hiervan terug en is het een van de armste landen ter wereld. Naast dit ernstige menselijk leed, heeft onze vraag naar fast fashion, goedkope smartphones en velen anderen producten ongekende impact op de globale maatschappij, milieu en klimaat.

Politiek aan zet

Naar aanleiding hiervan introduceerden GroenLinks, Christen Unie, PvdA en SP in 2021 de ‘Wet Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)’. Het wetvoorstel, wanneer aangenomen, zou bedrijven er toe verplichten om dwangarbeid, moderne slavernij en milieuvervuiling uit hun productieketens te verbannen. Als gevolg lopen de bedrijven die niet ethisch of maatschappelijk verantwoord ondernemen het risico op sancties of zelfs oplossing. Daarnaast zijn er zelfs plannen om CEO’s persoonlijk verantwoordelijk te houden en strafrechtelijk te vervolgen, wanneer ze zich niet houden aan de nieuwe wet: een ongekende stap. Eind vorig jaar sloten D66 en Volt zich ook bij dat wetsvoorstel aan.

Verzetten, vertragen en afzwakken

Het wetsvoorstel roept felle kritiek op uit het bedrijfsleven. Prominente bedrijven, waaronder Boskalis, Shell en Unilever, dreigen onder andere vanwege deze wet Nederland te verlaten of hebben dit al gedaan. Niet alleen grote bedrijven, maar zelfs de Sociaal- Economische Raad tekende bezwaar aan op de wet. Tegenstanders wijzen erop dat de concurrentiepositie en het vestigingsklimaat van Nederland zal verslechteren door de wet. Zij pleiten ervoor om MVO- wetgeving daarom Europees en binnen sectoren te regelen. Deze procedures duren echter vaak langer en leiden tot verwaterde consensus.

Waar zijn ze precies bang voor?

MVO is een breed begrip en kent verschillende aspecten. Het idee is dat bedrijven zich niet alleen richten op winstgevendheid, maar daarnaast verantwoordelijkheid nemen voor hun impact op de samenleving en het milieu. Er zijn natuurlijk talloze voorbeelden van situaties, waarbij winstmaximalisatie leidt tot enorme leed en afbraak. Denk nog eens terug aan de Oeigoeren die onze fast fashion faciliteren of de kobaltwinning in Congo. Een ander mooi voorbeeld van winstmaximalisatie over het maatschappelijk belang is de gaswinning en mijnbouw in Groningen.

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en Winstmaximalisatie, kan het samen?

Het is een foutieve gedachte dat MVO en winstgevendheid tegenpolen van elkaar zijn. Onderzoeken tonen namelijk telkens aan dat naast het waarborgen van maatschappij en  milieu, MVO ook voordelen voor bedrijven en instellingen kan hebben. Zo kan een goede reputatie op het gebied van MVO leiden tot meer betrokkenheid van werknemers, hogere klantloyaliteit en een betere relatie met stakeholders en investeerders. Daarnaast kan het kostenbesparingen opleveren en bijdragen aan een meer efficiënte bedrijfsvoering. Dit vergroot de winst op langere termijn en maakt bedrijven robuuster voor economische schokken.

De integratie van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in je bedrijf

Bedrijven en instellingen kunnen MVO op verschillende manieren integreren in hun bedrijfsstrategieën. Bedrijven kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om groene energie af te nemen. Ook kan een recyclingprogramma worden opgezet om afval te minimaliseren en kunnen er duurzame materialen worden gebruikt bij de productie van producten.

Naast duurzaamheid is het sociale aspect een integraal aspect van MVO, zeker voor kleine ondernemingen met een geringe milieu impact. Deze ondernemingen kunnen bijvoorbeeld meer de focus leggen op arbeidsomstandigheden, zoals de gezondheid en veiligheid van medewerkers.

Om MVO effectief te integreren in de bedrijfsvoering moet een bedrijf daarom een duidelijke visie en strategie ontwikkelen. Er zal een beleid opgesteld moeten worden, waarin de doelstellingen en acties op het gebied van MVO beschreven staan. Ook kan er aandacht worden besteed aan bewustwording en betrokkenheid van medewerkers bij het MVO-beleid. Op deze manier kunnen medewerkers zich identificeren met de doelstellingen van het bedrijf en gezamenlijk werken aan duurzame doelen. Zo vergroot je de positieve impact.

Tijd om te kiezen voor minder menselijke leed en negatieve impact op het klimaat en milieu

Ervaring leert dat wanneer de winstgevendheid op de korte termijn door veranderende beleid “bedreigt” wordt, bedrijven en instellingen snel op rem trappen. Ook nu is dat het geval. Echter zijn de nadelen door constante winstmaximalisatie centraal te stellen momenteel te groot en is het tijd dat ook de prominenten bedrijven en instellingen MVO gaan omarmen. Op de langere termijn zal dit voor mens en milieu, maar ook voor de winstgevendheid meer toegevoegde waarde hebben.

Kortom, het is tijd om te staan voor MVO en de politiek en boardrooms verantwoordelijk te houden voor in-action, want geen actie heeft desastreuse gevolgen voor mens en milieu. En wat kan jij doen? Denk kritisch na over de impact van je keuze op maatschappij en milieu, en niet alleen bij de stembus, maar ook met je portemonnee.