Netcongestie: hoe zorg je ervoor dat jouw bedrijf hier geen last van krijgt?

Het Nederlandse elektriciteitsnet staat onder grote druk. De toenemende vraag naar en het aanbod van elektriciteit overstijgen de snelheid waarmee netbeheerders het elektriciteitsnet kunnen uitbreiden. Dit heeft geleid tot veel plekken in Nederland waar netbeheerders een stop moeten zetten op uitbreidingsaanvragen van klanten. Hierdoor kunnen plannen voor elektrificatie en verduurzaming niet doorgaan. In deze blogpost neem ik je mee in wat netcongestie inhoudt, hoe je kunt zien of jouw bedrijf hiermee te maken heeft, en welke mogelijkheden er zijn om ondanks netcongestie toch jouw verduurzaming (of elektrificatie) voort te zetten.

Wat is netcongestie?

Netcongestie kun je zien als een file op het elektriciteitsnet. De “wegen” (de kabels) zijn te klein om de hoeveelheid “auto’s” (elektriciteit) soepel van A naar B te krijgen. Door netcongestie kan de spanningskwaliteit worden beïnvloed, maar dit kan ook leiden tot complete stroomuitval. Het elektriciteitsnet kan ernstig overbelast raken door de extreme groei van vraag en aanbod van elektriciteit. Het systeem kan het simpelweg niet aan.

Geschiedenislesje: hoe is netcongestie ontstaan?

Netcongestie is ontstaan door de groei van vraag en aanbod van elektriciteit, die niet precies te voorspellen zijn. Het vroege elektriciteitsnet was ingericht op stabiel leverende kolen- of gascentrales. Dankzij onder andere zonnepanelen en windenergie is de afhankelijkheid van het weer toegenomen, wat ondanks de beste inschattingen van het KNMI onvoorspelbaar kan blijven. Het handhaven van het evenwicht in de elektriciteitsvoorziening is hierdoor steeds moeilijker geworden.

Een tweede factor die heeft bijgedragen aan netcongestie is de beperkte anticipatie van netbeheerders. Netbeheerders mogen namelijk niet op vermoedens handelen en hun net verzwaren omdat ze denken dat een bedrijf in de toekomst mogelijk extra stroom nodig heeft. Dit zou namelijk onnodige kosten geven aan de klant die nog nergens om heeft gevraagd. Preventief verzwaren zat er dus niet in, wat betekende dat netbeheerders moesten wachten op aanvragen. De aanvragen voor extra transportcapaciteit zijn exponentieel toegenomen door onder andere de elektrificatie van auto’s en de vraag naar verwarming middels elektriciteit.

Hoe weet ik of mijn bedrijf met netcongestie te maken gaat krijgen?

Om netcongestie en de bijbehorende aanvragen zichtbaar te maken voor Nederland heeft Netbeheer Nederland de capaciteitskaart in het leven geroepen. Hierop is bijvoorbeeld te zien dat de regio’s van de grote drie netbeheerders (Stedin, Enexis en Liander) elk veel aanvragen hebben voor meer elektriciteitsvraag, maar dit niet kunnen bieden. Hierdoor zijn Utrecht, Flevoland, Brabant, Friesland en de Rotterdamse haven in extreme congestie. De provincies hebben ook geen transportcapaciteit beschikbaar voor teruglevering. Alleen enkele gemeenten in Zuid-Holland zijn nog congestievrij, waardoor de kans groot is dat jouw bedrijf hiermee te maken gaat krijgen. De groeiende vraag en aanbod van elektriciteit stopt namelijk nog lang niet.

Concreet kan dit betekenen dat jouw bedrijf geen verhoging mag maken in de gecontracteerde capaciteit (kWmax op de afrekening). Of zodra je deze verlaagt, je hem niet meer terug kan vragen. Ook het “GOTORK” instrument kan ervoor zorgen dat de netbeheerder de contractwaarde van jouw bedrijf gaat verlagen wanneer deze te lang niet bereikt is. Dit om extra ruimte vrij te maken op het elektriciteitsnet. Gebruik het op tijd, of raak het kwijt…

Wat kan JIJ doen om netcongestie te voorkomen?

De eerste stap is altijd inzicht. Raadpleeg je netbeheerder met jouw wensen, waarop zij je uitbreiding goed- of afkeuren op basis van de aanwezigheid van congestie. Wanneer zij het afkeuren, raadpleeg dan je meetbedrijf om te kijken of er nog capaciteit beschikbaar is op jouw elektrische voorzieningen. Bepaal dus eerst wat er mogelijk is voor jouw bedrijf voordat er plannen worden gemaakt of spullen worden gekocht.

Netcongestie komt in drie vormen: op afname, op teruglevering of beide tegelijkertijd. Hieronder een overzicht per situatie en wat je kunt doen wanneer congestie roet in het eten gooit.

Congestie op afname

Als eerste is het goed om te controleren of er niet geschoven kan worden in de elektriciteitsvraag. Kun je een uurtje later de auto’s opladen? Kan de temperatuur van mijn opgeslagen materiaal iets lager worden ingesteld en later worden gecorrigeerd? Energie-dashboards kunnen hier enorm goede inzichten in geven.

Wanneer de flexibiliteit laag is en er extra energie nodig is, moet dit ergens vandaan komen. Dit kan door te kijken of omliggende bedrijven energie over hebben of door zelf energie lokaal te produceren (en op te slaan). Denk hierbij aan:

• Zonnepanelen
• Aggregaten
• Batterijen
• Groeps-ATO (energiesamenwerking tussen bedrijven)
• Warmte Kracht Koppeling (WKK) op bio-gas, die warmte en elektriciteit produceert

Als warmte de hoofdvraag is en deze niet noodzakelijk via elektriciteit geproduceerd moet worden, is het goed om ook alternatieve energiebronnen te overwegen zoals:

• Warmtenetwerken
• Geothermie
• Biobrandstoffen

Congestie op teruglevering

Wanneer er een overschot aan energie is, is het verstandig om te kijken of dit elders gebruikt kan worden. Denk aan het gebruiken van elektriciteit voor extra productie middels machines of deze te geven aan een omliggend bedrijf dat tekort komt. In beide gevallen valt er namelijk wat te verdienen aan het overschot van elektriciteit. Match de momenten van opwekking en verbruik goed met elkaar. Zet bijvoorbeeld elektriciteit in voor:

• Warmtepompen
• (Productie)machines of apparaten
• Energieopslag (batterijen, waterstof)
• Groeps-ATO
• Laadpalen
• Walstroom

Congestie in beide richtingen

Wanneer er congestie is op zowel afname als teruglevering, zoals in Flevoland, Noord-Brabant en Utrecht, is het verstandig om een combinatie te maken van de bovengenoemde oplossingen bij afname en teruglevering. In deze vorm zijn energieopslag, contractbewaking en energiesamenwerkingen het meest interessant.

Contractbewaking kan je inschakelen via de hoofdmeter om binnen de grenzen te blijven. Vanuit hier kun je een stuursignaal zetten op bepaalde apparaten om deze tijdig uit te schakelen of langzamer te laten werken.

Conclusie

Netcongestie is een groeiend probleem in Nederland, maar door inzicht, slimme planning en samenwerking zijn er oplossingen mogelijk. Raadpleeg altijd je netbeheerder en meetbedrijf om de beschikbare capaciteit te begrijpen en gebruik energie-dashboards om je verbruik te optimaliseren. Door energie lokaal te produceren, op te slaan en slim samen te werken, kun je jouw verduurzaming of elektrificatie voortzetten ondanks de uitdagingen van netcongestie.

Sparren of meer weten?

Heb je vragen of onduidelijkheden? Wil je even sparren over de beste oplossing voor jouw bedrijf? Neem vooral contact met mij, Niels Lock. Je kan tijdens kantooruren ook bellen naar 06-30751816.